*Μετάφραση του ομότιτλου άρθρου του Wang Wen που δημοσιεύτηκε στους New York Times.
ΠΕΚΙΝΟ: Η γενιά μου στην Κίνα είχε σαν ίνδαλμα τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Όταν ήμουν φοιτητής στη βορειοδυτική Κίνα στα τέλη της δεκαετίας του 1990, οι φίλοι μου και εγώ συντονιζόμασταν σε εκπομπές βραχέων κυμάτων της Φωνής της Αμερικής, ακονίζοντας συγχρόνως τα Αγγλικά μας, όσο απορροφούσαμε ειδήσεις από την Αμερική και τον υπόλοιπο κόσμο. Συνωστιζόμασταν σε γεμάτες αίθουσες κάθε φορά που ένας Αμερικάνος καθηγητής ερχόταν για διάλεξη στο πανεπιστήμιο.
Ήταν μια συναρπαστική εποχή. Η Κίνα έβγαινε από την απομόνωση και τη φτώχεια, και καθώς κοιτούσαμε το μέλλον, διδαχτήκαμε τη δημοκρατία, την οικονομία της αγοράς, την ισότητα και άλλα ιδανικά που έκαναν την Αμερική σπουδαία. Ρεαλιστικά δεν μπορούσαμε να τα υιοθετήσουμε όλα λόγω των συνθηκών της Κίνας, αλλά οι ζωές μας άλλαξαν καθώς επαναπροσδιορίσαμε την οικονομία μας στα πρότυπα των ΗΠΑ.
Κάποτε προσπαθήσαμε να μάθουμε από τις επιτυχίες των ΗΠΑ: τώρα μελετάμε τα λάθη τους για να τα αποφύγουμε.
Δεκαετίες νωρίτερα, ένας αναθεωρητικός λόγιος είπε ότι ακόμη και το φεγγάρι στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν πιο στρογγυλό από ό,τι στην Κίνα. Οι συμμαθητές μου κι εγώ θέλαμε να το πιστέψουμε.
Παρακολουθώντας ωστόσο επί χρόνια τους πολέμους της Αμερικής στο εξωτερικό, τις απερίσκεπτες οικονομικές πολιτικές και τον καταστρεπτικό κομματισμό -με αποκορύφωμα την επαίσχυντη επίθεση στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ- πολλοί Κινέζοι, συμπεριλαμβανομένου και εμένα, μετά βίας μπορούν πλέον να διακρίνουν αυτόν τον λαμπρό φάρο έμπνευσης.
Επιπλέον, καθώς οι σχέσεις μεταξύ των χωρών μας επιδεινώνονται, οι Ηνωμένες Πολιτείες κατηγορούν εμάς. Ο υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν το έκανε τον Μάιο, λέγοντας ότι η Κίνα «υπονομεύει» την παγκόσμια τάξη πραγμάτων που βασίζεται σε κανόνες και δεν θα μπορούσε να βασιστεί σε αυτήν για να «αλλάξει την πορεία της».
Έχω επιφυλάξεις για ορισμένες από τις πολιτικές της χώρας μου. Και αναγνωρίζω ότι ορισμένες επικρίσεις για τις πολιτικές της κυβέρνησής μου είναι δικαιολογημένες. Αλλά οι Αμερικανοί πρέπει επίσης να παραδεχτούν ότι η συμπεριφορά των ΗΠΑ δεν δίνουν το καλό παράδειγμα.
Η αλλαγή της στάσης των Κινέζων δεν ήταν προδιαγεγραμμένη. Όταν όμως οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ βομβάρδισαν κατά λάθος την κινεζική πρεσβεία στο Βελιγράδι της Σερβίας το 1999 κατά τη διάρκεια του πολέμου του Κοσσυφοπεδίου, ο θαυμασμός μας για την Αμερική άρχισε να φθίνει. Τρεις άνθρωποι σκοτώθηκαν σε αυτή την επίθεση και 20 τραυματίστηκαν. Δύο χρόνια αργότερα, ένα αμερικανικό κατασκοπευτικό αεροσκάφος και ένα κινεζικό μαχητικό τζετ συγκρούστηκαν στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, προκαλώντας τον θάνατο ενός Κινέζου πιλότου. Τα συγκεκριμένα περιστατικά μπορεί να ήταν μάλλον ήσσονος σημασίας για τους Αμερικανούς, αλλά εμάς, μας σόκαραν. Σε μεγάλο βαθμό είχαμε αποφύγει τους πολέμους στο εξωτερικό και δεν ήμασταν συνηθισμένοι πολίτες μας να πεθαίνουν σε συγκρούσεις με άλλες χώρες. Η αλλαγή των αντιλήψεων μας επιταχύνθηκε με την έλευση του 2000, όταν πλέον περισσότεροι Κινέζοι διέθεταν τηλεοράσεις. Παρακολουθήσαμε το μακελειό της καταστροφικής εμπλοκής της Αμερικής στο Ιράκ, που ξεκίνησε το 2003 με ψευδή προσχήματα, να φτάνει μέσα στα σπίτια μας.
Το 2008, η Κίνα έπρεπε να προστατευτεί από τις συνέπειες της αμερικανικής απληστίας, όταν το φιάσκο με τα δάνεια υψηλού κινδύνου των ΗΠΑ πυροδότησε την παγκόσμια οικονομική κρίση. Η Κίνα αναγκάστηκε να δημιουργήσει ένα τεράστιο πακέτο οικονομικής τόνωσης, αλλά η οικονομία μας παρόλα αυτά υπέστη μεγάλη ζημιά. Εκατομμύρια Κινέζοι έχασαν τις δουλειές τους.
Σε συνέχεια των προκατόχων του, ο Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα ανακοίνωσε μια σειρά από πωλήσεις όπλων στην Ταϊβάν και ξεκίνησε τη λεγόμενη στροφή στην Ασία, την οποία εμείς την θεωρήσαμε ως μια προσπάθεια να στρέψει τους Ασιάτες γείτονές μας εναντίον μας. Ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ κήρυξε έναν καταστροφικό εμπορικό πόλεμο εναντίον μας, ενώ οι Κινέζοι σοκαρίστηκαν όπως όλοι όταν ένας όχλος υποστηρικτών του Τραμπ έκανε έφοδο στο φρούριο της αμερικανικής δημοκρατίας στις 6 Ιανουαρίου 2021. Η επίσκεψη στην Ταϊβάν την περασμένη εβδομάδα από την Πρόεδρο της Βουλής Νάνσι Πελόζι απογοήτευσε ακόμη περισσότερο πολλούς Κινέζους, οι οποίοι το είδαν ως παραβίαση των δεσμεύσεων των ΗΠΑ ως προς την Ταϊβάν.
Οι επικριτές της Κίνας στις Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι αμερικανικές ενέργειες όπως αυτές έχουν επιπτώσεις στην Κίνα που ακόμη και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν τις θέλουν.
Δεν είναι τυχαίο ότι οι στρατιωτικές δαπάνες της Κίνας -γεγονός που αποτελεί πηγή ανησυχίας στην Ουάσιγκτον εδώ και χρόνια- άρχισαν να αυξάνονται στις αρχές της δεκαετίας του 2000 μετά τον βομβαρδισμό στο Βελιγράδι και τη σύγκρουση των αεροπλάνων. Εκτοξεύθηκε ταχύτατα όταν ο πόλεμος στο Ιράκ έδειξε πόσο μπροστά ήταν ο στρατός των ΗΠΑ συγκριτικά με τον δικό μας. Η έλλειψη δύναμης της Κίνας στο παρελθόν υπήρξε καταστροφική: οι Δυτικές δυνάμεις επιτέθηκαν και ανάγκασαν την Κίνα να παραδώσει εδάφη το 1800 ενώ η βάναυση εισβολή της Ιαπωνίας τον 20ο αιώνα σκότωσε εκατομμύρια (Κινέζους).
Οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ αναμφίβολα θέλουν η Κίνα να ακολουθήσει τον αμερικανικό δρόμο για τον φιλελευθερισμό. Αλλά σε αντίθεση με τα φοιτητικα μου χρόνια μου στο πανεπιστήμιο, ο τόνος της κινεζικής ακαδημαϊκής έρευνας για τις Ηνωμένες Πολιτείες έχει αλλάξει σημαντικά. Κινέζοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι συνήθιζαν να με συμβουλεύονται για τα οφέλη των αμερικανικών κεφαλαιαγορών και άλλα οικονομικά ζητήματα. Τώρα καλούμαι να συζητώ σενάρια κινδύνου για τις ΗΠΑ, όπως οι παράγοντες που οδήγησαν στην οικονομική κρίση. Κάποτε προσπαθήσαμε να μάθουμε από τις επιτυχίες των ΗΠΑ: τώρα μελετάμε τα λάθη τους για να τα αποφύγουμε.
Η αίσθηση της Αμερικής ως μιας επικίνδυνης δύναμης για τον κόσμο έχει εισέλθει σταδιακά και στις διαθέσεις του κινεζικού κοινού. Το 2020 επισήμανα σε μια κινέζικη τηλεοπτική εκπομπή ότι έχουμε ακόμα πολλά να μάθουμε από τις Ηνωμένες Πολιτείες — και δέχθηκα επίθεση στα κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Επιμένω στην άποψή μου, αλλά τώρα είμαι πιο προσεκτικός στο να μιλάω θετικά για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Όταν το κάνω, το προλογίζω με μια κριτική.
Οι Κινέζοι φοιτητές εξακολουθούν να θέλουν να σπουδάσουν σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ, αλλά φοβούνται εντόνως τη βία από την οπλοχρησία στην Αμερική, τις επιθέσεις εναντίον Ασιατών, ή τη στοχοποίηση τους ως κατάσκοποι. Οι φοιτητές στέλνονται στην Αμερική με προειδοποιητικές συμβουλές: Μην απομακρύνεστε από την πανεπιστημιούπολη, προσέξτε τι λέτε, μείνετε μακρυά από διαμάχες.
Και παρά την εξάντληση των Κινέζων με τη σκληρή πολιτική της χώρας μας κατά του Covid, οι θλιβεροί αριθμοί της Αμερικής στην αντιμετώπιση της πανδημίας, ενίσχυσαν τελικά τη λαϊκή στήριξη στην κυβέρνησή μας.
Οι αυστηροί κανονισμοί για την οπλοκατοχή μας επιτρέπουν να κυκλοφορούμε σε κάθε δρόμο της χώρας τη νύχτα χωρίς να φοβόμαστε ότι θα μας συμβεί κάτι κακό.
Για να είμαι σαφής: Και η Κίνα πρέπει να αλλάξει. Πρέπει να είναι πιο ανοιχτή στον διάλογο με τις Ηνωμένες Πολιτείες, να αποφεύγει να χρησιμοποιεί τα προβλήματα των ΗΠΑ ως δικαιολογία για την καθυστέρηση στις μεταρρυθμίσεις και να αντιδρά πιο ψύχραιμα και εποικοδομητικά στην αμερικανική κριτική για θέματα όπως η εμπορική πολιτική και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Αλλά παρόλο που δεν απολαμβάνουμε τα ίδια δικαιώματα με τους Αμερικανούς, σε πολλούς στην Κίνα αρέσει το σημείο στο οποίο βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, η Κίνα ήταν εξαντλημένη και τραυματισμένη από την καταστροφή και τις κακουχίες που προκάλεσε η Πολιτιστική Επανάσταση, η οποία σχεδόν μας κατέστρεψε. Ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ εισήγαγε μεταρρυθμίσεις που έφεραν σταθερότητα και βοήθησαν να βγουν από τη φτώχεια 800 εκατομμύρια άνθρωποι. Πετύχαμε εντυπωσιακές αυξήσεις στο εισόδημα και στο προσδόκιμο ζωής και μείναμε μακριά από πολέμους στο εξωτερικό. Οι αυστηροί κανονισμοί για την οπλοκατοχή μας επιτρέπουν να κυκλοφορούμε σε κάθε δρόμο της χώρας τη νύχτα χωρίς να φοβόμαστε ότι θα μας συμβεί κάτι κακό. Βλέποντας τον τεράστιο αριθμό κρουσμάτων της πανδημίας στην Αμερική, τη βία από την οπλοκατοχή, τον πολιτικό διχασμό και την επίθεση στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ, όλα αυτά θυμίζουν σε μας τους Κινέζους το δικό μας χαοτικό παρελθόν που αφήσαμε πίσω.
Τίποτα από αυτά δεν αποτελεί λόγο να καυχιόμαστε για τα προβλήματα της Αμερικής. Μια ισχυρή, σταθερή και υπεύθυνη Αμερική είναι σημαντική για τον κόσμο. Η Κίνα έχει ακόμα πολλά να μάθει από την Αμερική ενώ έχουμε και πολλά κοινά. Οδηγούμε Ford και Tesla κινεζικής κατασκευής, πλένουμε τα μαλλιά μας με σαμπουάν Procter & Gamble και πίνουμε καφέ στα Starbucks. Η επίλυση ορισμένων εκ των μεγαλύτερων προβλήματων στον πλανήτη προϋποθέτει να δουλέψουμε μαζί.
Αλλά αυτό δεν σημαίνει να ακολουθήσουμε την Αμερική αν αυτή πέσει στον γκρεμό.
Μετάφραση: Foreign Politics
_______________________
