1η Μαρτίου 1921, Σοβιετική Ρωσία: «Όλη η εξουσία στα σοβιέτ, κάτω τα κόμματα» είναι το κεντρικό σύνθημα των εξεγερμένων της Κρονστάνδης – ναυτική βάση στη Βαλτική- που στην κορύφωση της εξέγερσης, 15.000 άνθρωποι συγκεντρώνονται στην πλατεία της πόλης, υιοθετώντας ψήφισμα με 15 αιτήματα προς την κυβέρνηση των Μπολσεβίκων, η οποία είχε ήδη αρχίσει να εκτρέπεται από τις αρχές της Οκτωβριανής επανάστασης του 1917. Στη νεαρή Σοβιετική Ένωση μόλις 4 χρόνια μετά τον «κόκκινο» Οκτώβρη, αντί να κυβερνούν τα σοβιέτ (εργατικά συμβούλια), κυβερνούσαν οι κομισάριοι του Λένιν και όποτε τα σοβιέτ είχαν αντίθετη γνώμη εξουδετερώνονταν με γραφειοκρατικές μεθοδεύσεις.
Παρόλο που οι εχθροί του σοβιετικού καθεστώτος (Λευκοί, ξένες δυνάμεις κ.α.) επιχειρούν να προσεταιριστούν προς όφελος τους πολιτικά τα γεγονότα στην Κρονστάνδη σε μια λογική που οτιδήποτε απειλεί το καθεστώς είναι ευπρόσδεκτο, αυτή τη φορά η αμφισβήτηση της Μπολσεβίκικης εξουσίας έρχεται από τα αριστερά, με τα αιτήματα να εμφορούνται από ελευθεριακό και αμεσοδημοκρατικό πνεύμα.
Το ψήφισμα με τις διεκδικήσεις:
- Δεδομένου ότι τα σημερινά σοβιέτ δεν εκφράζουν τη θέληση των εργατών και αγροτών, να προκηρυχθούν νέες εκλογές που θα διεξαχθούν με μυστική ψηφοφορία.
- Να δοθεί ελευθερία του λόγου και του Τύπου σε όλους τους εργάτες και αγρότες, στους αναρχικούς και στα σοσιαλιστικά κόμματα της αριστεράς.
- Ελευθερία του συνέρχεσθαι για τα εργατικά συνδικάτα και τις αγροτικές ενώσεις.
- Εξωκομματική συνδιάσκεψη εργατών, κόκκινου στρατού και ναυτών της Πετρούπολης και της Κρονστάνδης ως τις 10 Μάρτη 1921
- Να απελευθερωθούν όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι που ανήκουν σε σοσιαλιστικά κόμματα, καθώς επίσης και όλοι οι εργάτες, αγρότες, στρατιώτες ναύτες που φυλακίστηκαν για την ανάμειξη τους σε διάφορα κινήματα.
- Επιτροπή που θα επανεξετάσει τις περιπτώσεις εκείνων που κρατούνται σε στρατόπεδα και φυλακές συγκέντρωσης.
- Να καταργηθούν όλα τα πολιτικά «παραρτήματα» γιατί κανένα κόμμα δεν πρέπει να έχει ειδικά προνόμια στην προπαγάνδιση των ιδεών του. Τη θέση τους να πάρουν μορφωτικές και πολιτιστικές επιτροπές που θα εκλέγονται απευθείας από τους κατοίκους κάθε περιοχής.
- Να καταργηθούν αμέσως τα μπλόκα ελέγχου μεταξύ των πόλεων και της επαρχίας.
- Να εξισωθούν οι μερίδες τροφίμων όλων των εργαζόμενων με εξαίρεση τους εργαζόμενους σε ανθυγιεινές εργασίες
- Να καταργηθούν τα κομματικά τμήματα στις μονάδες του στρατού και οι κομματικές φρουρές στα εργοστάσια και τα ορυχεία. Σε περίπτωση ανάγκης αυτά τα καθήκοντα θα ανατεθούν σε άτομα που θα εκλέγονται απευθείας από τους στρατιώτες και τους εργάτες.
- Ελευθερία στους αγρότες να διαχειρίζονται τη γη τους και να εκτρέφουν ζώα υπό την προϋπόθεση να δουλεύουν μόνοι τους δίχως να χρησιμοποιούν μισθωτούς εργάτες.
- Να υιοθετηθεί το παρόν ψήφισμα από το στρατό και τους εκπαιδευόμενους στρατιώτες.
- Δημοσίευση του ψηφίσματος από τον Τύπο.
- Να οριστεί μια κινητή επιτροπή ελέγχου.
- Να επιτραπεί στους βιοτέχνες να ασκούν ελεύθερα το επάγγελμα τους αρκεί να μη χρησιμοποιούν μισθωτούς εργάτες.
Στο συγκεντρωτικό μοντέλο της κεντρικής διεύθυνσης που εφαρμόζουν οι μπολσεβίκοι, οι της Κρονστάνδης αντιπαραβάλλουν την αυτοοργάνωση από τα κάτω προς τα πάνω. Ως απάντηση η σοβιετική ηγεσία διαδίδει (ψευδώς) ότι η ανταρσία οργανώθηκε από τη γαλλική αντικατασκοπεία. Ο Λένιν με τη γνωστή του τακτική του αφορισμού των αντιπάλων, περιγράφει τους εξεγερμένους ως μικροαστούς, των οποίων οι πολιτικές «αμφιταλαντεύσεις» οφείλονται στην «εσωτερική φύση του μικροπαραγωγού».
Τα αίτια που οδήγησαν στην εξέγερση, πηγάζουν στα σοβαρά οικονομικά προβλήματα που προέκυψαν στην αγροτική παραγωγή και την τροφοδοσία των πόλεων μετά τους συνεχείς πολέμους αλλά και στη συγκεντρωτική πολιτική στη διοίκηση του κράτους από το κόμμα. Οι πρώτες αντιδράσεις ξεκινούν στην Πετρούπολη, όπου μαζικές κινητοποιήσεις και απεργίες απειλούν τη σταθερότητα του σοβιετικού καθεστώτος, με τους απεργούς να διεκδικούν μαζί με τα οικονομικά αιτήματα, περισσότερη δημοκρατία, ελευθερία του Τύπου και απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων.
Ως απόηχος των απεργιών στην Πετρούπολη ξεσπά η εξέγερση στην Κρονστάνδη. Αρχικά, στις 26 Φλεβάρη αντιπρόσωποι των ναυτών πηγαίνουν στην Πετρούπολη με σκοπό να ενημερωθούν για τον αναβρασμό που επικρατεί στην πόλη. Επιστρέφοντας, συντάσσουν την απόφαση με τα 15 σημεία. Στη συνέχεια μέσα από τη μεγάλη λαϊκή συγκέντρωση της 1ης Μαρτίου, ορίζεται 35μελής αντιπροσωπεία που μεταβαίνει εκ νέου στην Πετρούπολη ώστε να παρουσιάσει τα αιτήματα στους απεργούς και στη φρουρά της πόλης. Οι μπολσεβίκοι συλλαμβάνουν τους αντιπροσώπους και άμεσα ξεκινά η οργάνωση της άμυνας της Κρονστάνδης απέναντι στην επερχόμενη στρατιωτική επέμβαση του σοβιετικού κράτους.
Στις 7 Μαρτίου η κυβέρνηση του Λένιν, υπό την καθοδήγηση του Τρότσκι επιτίθεται στην Κρονστάνδη και έπειτα από δέκα μέρες σκληρών μαχών ο κόκκινος στρατός επικρατεί και καταλαμβάνει την πόλη. Η στατιστική καταγράφει: 6.528 εξεγερμένοι συλλαμβάνονται εκ των οποίων 2.168 εκτελούνται (33%), 1.955 καταδικάζονται σε καταναγκαστικά έργα και 1.272 αφήνονται ελεύθεροι.
Η ευκαιρία για την επαναφορά της Σοβιετικής Ένωσης στις αρχές της Οκτωβριανής επανάστασης χάνεται, προλειαίνοντας έτσι το έδαφος για τον περαιτέρω εκφυλισμό του κομμουνιστικού οράματος στα χρόνια που ακολούθησαν.
- Οι Ιζβέστιες της Κρονστάνδης, Serge Victor, εκδ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ
- Η εξέγερση της Κρονστάνδης, Αλεξάνδρου Άρης, εκδ. ΠΑΝΟΠΤΙΚΟN
- www.kke.gr/h_imperialistikh_antepanastash/h_eksegersh_ths_kronstandhs?act=3&tab=1
- Στιγμές Αντιπολίτευσης στο Μπολσεβίκικο Κόμμα, Φρούντζος Παναγιώτης στην ειδική έκδοση ΟΚΤΩΒΡΙΑΝΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 1917-2017, ειδική έκδοση του Documento
