Η Κούβα είναι μια χώρα με ιδιαίτερο πολιτικό σύστημα – ρομαντικό κομμουνισμό όπως το ονόμαζε ο Τσε. Ακόμη και εξήντα χρόνια μετά την επανάσταση, δε σταματά να προκαλεί το ενδιαφέρον, να διχάζει και να γοητεύει τόσο με το κοινωνικοπολιτικό της σύστημα όσο και με την νοοτροπία των κατοίκων της.
Σε μια σύντομη ιστορική αναδρομή η συγκρουσιακή ιστορία αυτού του μικρού νησιωτικού κράτους δεν ξεκινά από το ’59 αλλά πολύ νωρίτερα, όταν οι πρώτοι Ισπανοί άποικοι επιβιβάστηκαν στο νησί και συνάντησαν αντίσταση από τους γηγενείς πληθυσμούς του νησιού. Στη συνέχεια Αφρικανοί μεταφέρθηκαν ως σκλάβοι και ο αγώνας εναντίον των Iσπανών συνεχίστηκε. Σύντομα οι ΗΠΑ – ανερχόμενη υπερδύναμη τότε – άρχισε να θεωρεί de facto, λόγω γειτνίασης, την Κούβα δική της ιδιοκτησία. Η πολυπόθητη ανεξαρτησία ήρθε το 1902, παρόλο που οι Αμερικάνοι διατήρησαν το δικαίωμα επέμβασης στο νησί. Η ιστορία συνεχίστηκε με πραξικοπήματα, διαφθορά και τις ΗΠΑ να έχουν μετατρέψει το νησί σε μια άνομη χώρα στην οποία κυβερνούσε ο τζόγος, τα ναρκωτικά, και η πορνεία. Παράλληλα ο λαός δεν έχει πρόσβαση σε αυτόν τον πλούτο και ζει ως επί το πλείστον κάτω από το όριο της φτώχειας.
Και ερχόμαστε στο 1959 όταν ο Κάστρο μαζί με μια ομάδα επαναστατών (στην οποία ανήκουν επίσης ο Τσε, ο Ραούλ και ο Σιενφουέγο) και ύστερα από αρκετές αποτυχημένες προσπάθειες στο παρελθόν, καταλαμβάνει την εξουσία εκτοπίζοντας τον Μπατίστα, φιλοαμερικάνο δικτάτορα. Έκτοτε πολλές αλλαγές έγιναν. Τα περισσότερα μέσα παραγωγής κρατικοποιήθηκαν , η διαρρύθμιση της κοινωνίας άλλαξε ριζικά και στο νησί εφαρμόστηκε αυστηρό εμπάργκο από τις ΗΠΑ.
Και έτσι φτάνουμε στο σήμερα , με την Κούβα να βρίσκεται συνεχώς στο προσκήνιο και τους παρατηρητές να προσπαθούν να κατανοήσουν τη συνθήκη στο νησί, κρίνοντας και αναλύοντας συνήθως δογματικά αυτήν την τόσο περίεργη κατάσταση. Ο λαός της Κούβας είναι τόσο ετερογενής και συνάμα τόσο ενιαίος. Αποτελείται από Ισπανολατίνους, Αφροαμερικάνους και απόγονους Ευρωπαίων με κάθε δυνατό συνδυασμό μεταξύ τους. Αυτές οι εθνικές ομάδες συμβιώνουν χωρίς προβλήματα και χωρίς διακρίσεις. Αισθάνονται όλοι Κουβανοί.
Πως αισθάνονται όμως όταν η συζήτηση έρχεται στο θέμα επανάσταση; Η αλήθεια είναι ότι σε αυτά τα εξήντα χρόνια, η πλειονότητα του πληθυσμού είναι γεννημένοι μετά την επανάσταση άρα το μόνο πολιτικό σύστημα που μπορούν να γνωρίζουν – δεδομένου και του αυστηρού ελέγχου της επικοινωνίας – είναι το σοσιαλιστικό. Πολλοί ξέρουν για τον καπιταλισμό και την διακίνηση αγαθών από παράνομες εκπομπές στο mTV ή από κάποιον συγγενή που έχουν στο Μαϊάμι. Όλος αυτός ο κόσμος φαντάζει γυαλιστερός, απλησίαστος και ποθητός. Συγκρίνουν τον βασικό μισθό της τάξης των σαράντα δολαρίων με τα λεφτά που υπάρχουν στη Αμερική, τα ωραία αμάξια, το ίντερνετ. Όμως την ίδια στιγμή που εκθειάζουν αυτόν τον «άλλο» κόσμο, διηγούνται ρομαντικές και ηρωικές ιστορίες με τον Φιντέλ, αγαπούν τον Τσε και πιστεύουν στην ισοκατανομή των αγαθών.
Αυτή η αμφιθυμία είναι που κάνει την Κούβα τόσο πολύπλευρη. Στην ερώτηση πως θα φαντάζονταν ιδανικά τη ζωή τους οι πιο πολλοί περιγράφουν μια Κούβα όπως τώρα, διανθισμένη με τα θετικά που αυτοί βρίσκουν στον καπιταλισμό χωρίς όμως κανένα αρνητικό του στοιχείο. Περιγράφουν, δηλαδή, την προσωπική τους ουτοπία…
Anelis Α.
